Chữ viết tắt các dòng sau tên tu sĩ của mình

Về chủ đề này, VietCatholic đã cho phổ biến bài: «Giải thích chữ viết tắt sau tên các linh mục-tu sĩ dòng việt nam» của tác giả Nguyễn Long Thao, đăng ngày 16 tháng Chín năm 2012. Theo tác giả, «bài viết này có hai mục đích:

Thứ nhất: giải thích danh xưng các dòng tu tại Việt Nam. Ví dụ tại sao gọi là dòng Biển Đức, Cát Minh, Ngôi Lời v.v…
Thứ hai giúp độc giả hiểu các từ viết tắt như O.P., O.C.D., F.S.C., v.v… ».

Với việc nghiên cứu khá công phu về nguyên ngữ danh xưng cũng như đấng sáng lập của một số các dòng tu, kết hợp với việc phân tích từ ngữ Hán Việt, người viết cung cấp cho độc giả sự hiểu biết khá tường tận bản chất của vấn đề.

Không biết thói quen viết tắt danh xưng các dòng tu đi theo sau tên tu sĩ của mình có từ bao giờ. Tuy nhiên, phải công nhận rằng cách làm này rất tiện lợi trong khi viết, vì không cần phải dài dòng trong việc giải thích cho độc giả. Như thế vừa tiết kiệm được chữ viết vừa duy trì được nội dung cần thiết, lại vừa làm nên nét độc đáo riêng của các dòng tu.

Đối với các dòng tu thuộc quyền Giáo Hoàng và có mặt tại nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới, đây là quy ước chung mà bất cứ tỉnh dòng thuộc ngôn ngữ nào cũng đều sử dụng, vì nếu phiên âm ra tiếng địa phương mình nó sẽ khác đi. Chẳng hạn chữ viết tắt đi theo sau tên của các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế thay vì được viết chung là C.Ss.R. nếu viết theo Tiếng Việt sẽ là DCCT. Khi viết như vậy sẽ gây khó khăn cho những thành viên thuộc các quốc gia khác và như thế lại mất thời gian giải thích.

Nhìn chung, chữ viết tắt danh xưng các dòng tu hoặc có nguồn gốc từ tên bằng ngôn ngữ chung của Giáo Hội là Tiếng La Tinh, hoặc bằng chính tên bằng ngôn ngữ bản xứ của đấng sáng lập. Chẳng hạn các đan sĩ dòng Biển Đức có tên quốc tế là Ordo Sancti Benedicti, và được viết tắt là O.S.B. Trong khi đó Hội Thừa Sai Paris nguyên ngữ bằng Tiếng Pháp là Société des Missions Etrangères de Paris và được viết tắt là M.E.P.

Đem vấn đề này để áp dụng trong hoàn cảnh của nước ta, một số dòng tu thuộc quyền giám mục bản xứ được sáng lập ngay tại Việt Nam cũng có khuynh hướng sử dụng chữ viết tắt danh xưng dòng tu sau tên các tu sĩ của mình. Chẳng hạn các nữ tu dòng Mến Thánh Giá thì được viết tắt bằng chính nguyên ngữ Tiếng Việt là MTG. Tuy nhiên, một số dòng tu khác thì tìm cách dịch ra tiếng nước ngoài và sau đó dùng tên viết tắt của các chữ nước ngoài đó. Do không phải là dòng quốc tế và cũng chẳng phải thuộc quyền Giáo Hoàng, cho nên dù danh xưng được viết tắt bằng ngôn ngữ nước ngoài ngay sau tên của các tu sĩ mình, thì ngay như người bản xứ thuộc chính ngôn ngữ được sử dụng đó cũng chẳng biết các chữ viết tắt ấy là gì và vẫn phải mất thời gian để giải thích như thường.

Trong khi đó, một số dòng tu nam nữ mang tên cùng một đấng sáng lập đôi khi sử dụng chung chữ viết tắt mà không hề để ý đến ngữ cảnh khác nhau. Chẳng hạn một số ít nữ tu hội dòng Đa Minh dùng chữ viết tắt là O.P. sau tên của mình. Thông thường O.P. được dành cho tu sĩ Dòng Anh Em Thuyết Giáo. Khi cha thánh Đa Minh sáng lập dòng này thì ngài cũng lập luôn cộng đoàn nữ tu chiêm niệm để hỗ trợ bằng lời cầu nguyện cho các anh em giảng giải tại môi trường trần thế. Tuy cùng một đấng sáng lập, nhưng có sự khác biệt hoàn toàn giữa hội dòng nam và nữ. Hơn nữa, Dòng Anh Em Thuyết Giáo tại Việt Nam thuộc quyền Giáo Hoàng. Trong khi đó, Hội Dòng Nữ Đa Minh tại Việt Nam thuộc quyền giám mục và thiên về hoạt động tông đồ hơn là ơn gọi chiêm niệm như một số Hội Dòng Nữ Đa Minh khác tại một số nước trên thế giới.

Việc gìn giữ nguồn gốc là rất đáng trân trọng. Giả sử sau này một số các chị em tại các nước khác mộ mến linh đạo của Hội Dòng Mến Thánh Giá và muốn thành lập tại nước của mình. Khi đó Hội Dòng này mang tầm cỡ quốc tế và chữ viết tắt được sử dụng chung là M.T.G. là hoàn toàn minh nhiên nhưng cũng thật vinh dự và tự hào cho Việt Nam.

LM Giuse Vũ Tiến Tặng